تاثیر آموزش مهارتهای زندگی برسلامت روان و منبع کنترل

تاثیر آموزش مهارتهای زندگی برسلامت روان و منبع کنترل

این فایل یا فرمت ورد و آماده پرینت می باشد.

فهرست مطالب
خلاصه

مقدمه
بیان مساله
اهمیت و ضرورت پژوهش
متغیرهای پژوهش
تعریف علمی و عملیاتی «مهارت‌های زندگی»:
تعریف علمی و عملیاتی «سلامت روان»:
تعریف علمی و عملیاتی «منبع کنترل» :
مبنای تئوریکی برنامه آموزش مهارتهای زندگی
اهداف آموزش مهارتهای زندگی
اهمیت مهارتهای زندگی در سلامت روانی
ابعاد مهارتهای زندگی
پیشینه تحقیقاتی پژوهش
جمع بندی و نتیجه‌گیری از پیشینه تحقیقاتی پژوهش
فرضیات پژوهش
روش بررسی
روش‌های آماری پژوهش
تجزیه و تحلیل علمی
منبع کنترل
سلامت روان
منابع تغییر
مقیاسها
منابع تغییر
مقیاسها
بحث و نتیجه‌گیری
فهرست منابع فارسی

بنابراین افراد موفق، تکامل یافته و دارای سلامت روانی کسانی هستند که توانایی و مهارت کافی را در برخورد با شرایط گوناگون زندگی دارند و همواره در صدد تغییر موقعیت خویش در جهت رشد و تکمیل هستند. این ویژگی‌ها نشانگر برخورداری اینگونه افراد از مهارتهای زندگی می‌باشد. در حال که افراد ناموفق و کسانی که به رشد و پیشرفت متعادل در جنبه‌های گوناگون زندگی دست نیافته‌اند از سلامت روانی کمتری برخوردارند و همچنین توانایی حل مؤثر مشکلات و مسائل زندگی را ندارند می‌توان گفت که فاقد مهارتهای زندگی کافی هستند. بدین ترتیب برخورداری از مهارتهای زندگی و به کارگیری آن جهت دستیابی به رشد و کمال می‌تواند بسیاری از مشکلات،‌ ناکامی‌ها و ناهنجاری‌ها را رفع نماید و در عوض یک زندگی با نشاط، پرتلاش، رو به پیشرفت و کمال،‌ مفید و سازنده را به ارمغان آورد و چه بهتر است که کسب این مهارتها از دوران نوجوانی آغاز گردد. با توجه به اینکه تحقیقات بسیاری موضوع فوق را مورد تأیید قرار داده‌اند و همچنین باور و اعتقاد پژوهشگر به اینکه لازمه موفقیت و تکامل همه جانبه در زندگی، برخورداری از سلامت روانی و آگاهی از شیوه صحیح و مناسب زندگی و در نتیجه سبک زندگی سالم می‌باشد، به همین جهت،‌ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل  نوجوانان پرداخته است.

در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل. که به شیوه  آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون- با گروه کنترل انجام گردید،‌ چنین فرض شد که آموزش مهارتهای زندگی موجب افزایش یا بهبود سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل در نوجوانان می شود. به همین منظور از بین ۱۹۱ دانش آموز دختر مقطع دبیرستان، ۳۰ دانش‌آموز که بالاترین نمرات را از پیش آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) به دست آوردند، انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم گردیدند که هر گروه شامل ۱۵ دانش آموز بود.
پس از اجرای پیش آزمون در گروه آزمایشی و کنترل، گروه آزمایشی آموزش مهارتهای زندگی را در هشت جلسه دو ساعته دو بار در هفته دریافت نمود. پس از یک ماه، پس آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) در دو گروه آزمایشی و کنترل اجرا گردید.
پس از نمره‌گذاری، تفاوت میانگین بین دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده «از آزمون t دو گروه مستقل» مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میانگین دو گروه در «پرسشنامه سلامت عمومی» تفاوت معناداری وجود دارد. در نتیجه فرضیه پژوهش تأیید گردید. بنابراین، آموزش مهارتهای زندگی می‌تواند سلامت روان را افزایش دهد یا بهبود بخشد. همچنین نتایج نشان می دهد که تفاوت بین میانگین های دو گروه در کلیه مقیاسهای پرسشنامه سلامت عمومی به جز مقیاس C (نارسا کنش وری اجتماعی) کاملاً معنادار است. نکته دیگر اینکه بیشترین میزان کاهش در نمرات مقیاس D (نشانگان افسردگی)‌ پرسشنامه مذکور می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی بیشترین تأثیر را بر کاهش میزان افسردگی آزمودنی‌ها داشته است.  اما در مورد میانگین دو گروه در پرسشنامه منبع کنترل، علیرغم کاهش اندک در نمرات تفاوت معناداری وجود ندارد. در کل می‌توان گفت،‌ با  توجه به کاهش اندک نمرات، آموزش مهارتهای زندگی تا حدودی بر درونی‌تر شدن منبع کنترل در گروه آزمایشی مؤثر بوده است.
همچنین در این پژوهش، رابطه بین متغیرهای پژوهش با استفاده از «ضریب همبستگی پیرسون» به دست آمد. این نتایج نشانگر آن است که بین سلامت روان و شیوه مقابله‌ای و بین منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین متغیر (سلامت روان و منبع کنترل) ارتباط مثبت و معناداری وجود ندارد. یافته‌های جانبی این پژوهش نشانگر رابطه معنادار بین سطح تحصیلات مادر، اشتغال مادر و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با سلامت روان و شیوه مقابله‌ای آنان می‌‌باشد.
مشاهدات کیفی نیز در طول جلسات دوره آموزشی با نتایج کمی حاصل از داده‌ها مطابقت و هماهنگی دارد. بطوریکه آزمودنی‌هایی که در طول جلسات فعالیت گروهی بیشتری داشتند، انگیزه و تمایل بیشتری جهت شرکت در این دوره آموزشی داشتند، نظم گروهی بیشتری را رعایت می‌نمودند. در انجام تمرینات و فعالیتهای عملی علاقمندی و انگیزه بیشتری نشان می دادند،‌ توجه و دقت کافی نسبت به مطالب و محتویات آموزشی داشتند و خواهان تداوم این دوره آموزشی در طول سال تحصیلی بودند، در میزان نمرات سلامت عمومی و منبع کنترل آنان کاهش بیشتری ایجاد شده است. در واقع می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی در مورد این آزمودنی‌ها منجر به افزایش سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل آنان شده است. بدین ترتیب مشاهدات کیفی دال بر تأثیر مثبت آموزش مهارتهای زندگی  می‌باشد.

مقدمه
پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی در سال‌های اخیر، انسان‌ها را با انبوهی فزاینده از مسائل گوناگون مواجه ساخته است. کار، تحصیل و فشارهای روانی- اجتماعی از جمله مسائلی هستند که اغلب نوجوانان و جوانان با آنها روبرو هستند. توانایی حل مؤثر مسائل مذکور و مشکلات مشابه از جمله مهارت‌‌های مهم و مفیدی هستند که نقش تعیین کننده‌ای در تأمین سلامت روانی و موفقیت فرد و در نتیجه زندگی سالم و اثر بخش دارند.

تحقیق درمورد اهمیت مهارتهای زندگی در سلامت روانی

پروژه درباره رشته روانشناسی

مفاله درباره مهارتهای زندگی برسلامت روان

مفاله در مورد آموزش مهارتهای زندگی

دانلود پایان نامه تاثیر آموزش مهارتهای زندگی برسلامت روان و منبع کنترل

تحقیق تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

توصیه های ارگونومی

عملکرد ارگونومیکی رنگ

مقاله درمورد رشته روانشناسی

عملکرد ساختاری رنگ

تاثیرات محصول بر محیط

دانلود مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

دانلود مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

این فایل با فرمت word و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

مقدمه ۵

تشریح خصوصیات محیط استفاده ۵

تاثیرات محیط بر محصول ۶

دستهای آلوده کودک ۷

تاثیرات محصول بر محیط ۸

نتیجه‌گیری ۱۰

استراتژی بازاریابی هدف ۱۲

آنالیز کارکرد عملی ۱۲

الف) آنالیز کارکرد جسمی (ارگونومی) ۱۲

توصیه های ارگونومی ۱۴

نیازهای ایمنی ۱۵

نیازهای بهداشتی ۱۶

آنتروپومتری ۱۷

عملکرد ارگونومیکی رنگ ۲۳

الف- ایمنی ۲۳

ب- قابلیت دیده شدن ۲۴

ج- دوام و بقای ظاهری محصول ۲۴

د- هویت و شناسایی ۲۵

هـ- سازگاری ۲۵

و- تعمیر و نگهداری ۲۶

ب- آنالیز فنی ۲۶

آنالیز کارکرد زیبایی شناسی (استتیک): ۲۷

گشتالت در محصول ۲۸

انرژی تصویری محصول ۲۹

عملکرد ساختاری رنگ ۳۰

الف- کانون توجه ۳۰

ب- تفرق و تجمع ۳۱

ج- تناسب و تعیین وضع ۳۱

بررسی تاثیرات بصری رنگ در محصول ۳۲

نتیجه‌گیری ۳۵

ابزار نقاشی کودکان ۳۶

آنالیز ساختار ۳۸

چک لیست طراحی ۴۲

منابع و مآخذ ۴۴

برای اینکه یک وسیله به بهترین وجه ممکن طراحی شود باید تا حد امکان با مکان استفاده محصول آشنا بوده و خصوصیات آن را مشخص کنیم تا در انتخاب فرم، عملکرد، جنس و مسایل دیگر مربوط به طراحی محصول مواردی برگزیده شوند که بیشترین سازگاری با محیط و عناصر وابسته به آنها از جلمه اشیاء پیرامون محصول و استفاده‌گر را داشته باشد.

تشریح خصوصیات محیط استفاده:

اتاق کودک به واسطه استفاده‌ای که از آن می‌شود، دارای خصوصیات خاصی است که در اینجا به بررسی آن می‌پردازیم:

۱- اتاق کودک، اتاقی است که در حدود ۱۲ متر یا حدود ۲*۳ محسوب می‌شود.

۲- دمای اتاق همواره متعادل است و از سرد و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌شود.

۳- حتی الامکان آفتاب گیر انتخاب می‌شود و نور خورشید به داخل اتاق می‌تابد.

۴- کودک در اتاق خود احساس آرامش کرده و آنجا را حیطه قلمرو خود می‌داند.

۵- در اتاق وی، معمولاً انواع و اقسام اسباب بازیها مشاهده می‌شود.

۶- رنگ اتاق کودک معمولاً با دیگر اتاق‌ها متفاوت است و با توجه به جنسیت کودک، دیوارها رنگ آمیزی می‌شوند.

۷- لوستر، تابلوها و وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق وی استفاده می شود.

۸- والدین سعی می‌کنند، حتی الامکان وسایل اتاق کودکشان قابل شستشو باشد.

تاثیرات محیط بر محصول:

 تاثیرات بصری:

– چهار گوش بودن اتاق و صاف بودن دیوارها

– ابعاد اتاق کودک

– وجود وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق کودک

– رنگ اتاق

   تاثیرات فیزکی و شیمیایی:

– ایجاد ضربه به محصول از جانب کودک یا حین حمل و نقل

باید توجه داشت که این محصول توسط گروه سنی ۴ تا ۶ سال استفاده می‌شود و این گروه مایل به حرکت، جنبش و بازی می‌باشند، در نتیجه ممکن است محصول با صدماتی روبه رو شود.

– رطوبت

این محصول معمولاً سر و کاری با محیط مرطوب ندارد و قابلیت شستشوی محصول بستگی به جنس آن دارد.

– مواد رنگی (ابزارهای کار و نقاشی)

خود مواد رنگی و ابزارهای نقاشی، کاردستی و خمیر بازی نیز می توانند عاملی برای آلودگی و آسیب رسی به محصول باشند.

– دستهای آلوده کودک:

کودکان به علت شیطنت و کنجکاوی غالباً آلودگی‌های مختلفی را از طریق دستهای خود به محصول منتقل می‌نمایند. این آلودگی‌ها به طور عمده شامل آلودگی‌های خوراکی و غیر خوراکی است. آلودگی‌های خوراکی مانند شکلاتها معمولاً ذرات چربی و نشاسته بر محصول باقی می‌گذارند که معمولاً به وسیله آب و مواد شوینده قابل نظافت است ولی آلودگی‌های غیر خوراکی می تواند شامل موارد مختلفی از جمله آلودگی‌های شیمیایی باشد.

از دیگر عوامل محیطی تاثیر گذار بر محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– گرد و غبار

– تابش احتمالی نور خورشید

-گرما

تاثیرات محصول بر محیط:

هر محصولی که در محیط و مکان مخصوص به خود قرار می‌گیرد، تاثیراتی هم از لحاظ فرمی و بصری و هم از لحاظ فیزیکی و شیمیایی بر محیط خواهد داشت. نادیده انگاشتن این تاثیرات باعث می شود که طرح یا محصول مورد نظر، آن طور که باید موفق به نظر نرسد.

این تاثیرات در مورد اجزاء مختلف یک محصول نیز مشاهده می‌شود، به طوری که یک طرح از نظر فرم و به طور کلی عناصر بصری باید هماهنگی داشته باشد.

این تاثیرات بدین شرحند:

– تاثیرات فرمی و بصری (ایجاد فضاهای مختلف محیطی بر اساس فرم محصولات در محیط استفاده)

– ایجاد فضاهای بصری مختلف بر اساس فرم محصولات (بزرگ یا کوچک جلوه دادن فضا و محیط)

– ایجاد حس آرامش، ترس، اضطراب و … بوسیله فرم محصولات

– ایجاد محیطی باز یا خفه به وسیله رنگ محصول

– تغییر دادن احتمالی مسیر رفت و آمد افراد خانواده در اتاق کودک

– تاثیرات فیزیکی و شیمیایی (صدمه زدن به کف پوش اتاق به وسیله پایه‌های محصولات، احتمال آسیب دیدن دیوارهای مجاور محصول در صورت بروز ضربه‌های احتمالی)

– تاثیرات اجزاء محصولات بر یکدیگر (تخریب و استهلاک قطعه‌ای به وسیله قطعات دیگر، خراب شدن سریعتر یک قطعه نسبت به قطعات دیگر، هماهنگی عناصر بصری اجزاء با یکدیگر)

لازم به ذکر است که بررسی قابلیت تعمیر پذیری (Repair)، قابلیت ساخت مجدد (Remanufature) قابلیت بازیافت (Recycle) و قابلیت استفاده مجدد (Reuse) در محصول نیز حائز اهمیت است.

نتیجه‌گیری:

در طراحی محصول مورد نظر، نکات زیر در رابطه با تاثیرات متقابل محیط و محصول بر یکدیگر و تاثیرات اجزاء محصول بر هم حائز اهمیت است:

– توجه به محیط قرارگیری محصول (اتاق کودک) در رابطه با استفاده‌گر (کودک) (هماهنگی ابعاد و اندازه وشکل ظاهری محصول با محیط استفاده)

– از لحاظ جنس مقاوم در برابر ضربات وارده، رطوبت و تابش نور خورشید.

– تا حد امکان، حداقل آسیب را به محیط استفاده وارد آورد (نداشتن لبه‌های تیز).

– تا حد امکان، قطعات کمترین آسیب را نسبت به هم وارد آوردند.

آنالیز بازار:

در این بخش محصولات موجود مشابه شناسایی و مشخصات آنها با یکدیگر مقایسه شده است.

این نمونه‌ها شامل نمونه‌های داخلی و خارجی می‌باشد.

نتیجه‌گیری:

با مقایسه نمونه‌ها مشخص می‌شود که اکثر آن‌ها در فرم مستطیل (با لبه‌های نرم) و متریال چوب یا پلاستیک و رنگهای شاد مشترک هستند.

با توجه به بررسی نمونه‌های موجود، رعایت نکات زیر جهت به وجود آوردن محصول جدید لازم است:

– قیمت مناسب محصول

– افزایش طول عمر محصول با کاربرد جنس مناسب

– تبدیل اجزاء به یکدیگر با اتصالات ساده و کار آمد

– دوام مناسب قطعات

– زیبایی مجموعه

– در نظر گرفتن نیازها و خصوصیات کودک

برای بازاریابی و فروش این محصول از بین سه گرایش بازار که عبارتند از :

۱- گرایش محصول      ۲-گرایش فروش    ۳- گرایش بازاریابی

باید از گرایش بازاریابی استفاده نمود.

این کرایش عبارت است از تعیین نیازها، خواسته‌ها و ارزش‌های بازار هدف و تطبیق سازمان در جهت ارضاء آنها به گونه‌ای مؤثرتر از سایر رقبا. در این حالت برای فروش باید مسائل زیر را مفروض نمود:

۱- گروه اصلی یعنی کودکان کاملاً ارضاء شود.

۲- برنامه دقیق برای آگاهی از خواسته‌ها تدوین شود، چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ روانشناسی.

۳- با ارائه کیفیت مناسب محصول گروه دوم استفاده‌گر (والدین) نیز در اختیار گرفته شود.

محیط بازاریابی محصول:

محیط بازار مناسب برای این محصول به دلایل زیر بیشتر شمال، شمال غرب، شرق و تا حدودی مرکز پایتخت یعنی تهران است.

۱- رفاه مالی مناسب جهت خرید محصولات رفاهی و تزئینی

۲- سطح فرهنگی و تحصیلی مناسب والدین و در نتیجه اهمیت نقاشی کودکان

عوامل اجتماعی بازار هدف:

انواع عوامل اجتماعی بر بازار هدف تاثیر می‌ گذارد. فرهنگ یکی از این عوامل مهم می‌باشد. در هر ناحیه از ایران فرهنگ‌ها و الگوهای متفاوتی موجود است. فرهنگ این محصول در بازار معمولاً بستگی به کمکی دارد که این محصول در بالابردن انگیزه و تشویق خلاقیت کودک دارد. چنانچه ارتباط بین هنر و پیشرفت کودک با محصول مشخص باشد خانواده‌ها با رقبت بیشتری محصول را خریداری می‌کنند.

سواد نیز یکی از عوامل بسیار مهم است. پدر و مادرهای تحصیل کرده از این محصول استقبال بیشتری می‌نمایند.

استراتژی بازاریابی هدف:

۱- بازاریابی یکسان و انبوه

 با متعادل ساختن قیمت محصول می‌توان بخش عمده کودکان تهران و مراکز استانها را تحت پوشش قرار داد؛ در این حالت باید سطح قیمت را کاهش داد.

۲- بازاریابی تمرکزی

می‌توان با در نظر گرفتن گروه کودکان مرفه، فقط برروی این گروه تمرکز پیدا کرد؛ در این حالت باید کوشید تا تمام نیازهای این گروه برآورده گردد.

آنالیز کارکرد عملی:

الف) آنالیز کارکرد جسمی (ارگونومی):

در این آنالیز، محصول موجود به طریق زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد:

۱- آماده سازی (قبل از استفاده):

۱-۱-  نشستن روی صندلی

۲-۱- بیرون کشیدن میز

۲- کار (هنگام استفاده):

۱-۲- گذاشتن کاغذ بر روی میز

۲-۲- برداشتن ابزار نقاشی

۳-۲- نقاشی کردن

۳- کار  پس از استفاده (جمع آوری):

۱-۳- جمع کردن ابزار نقاشی و کاغذ

۲-۳- هل دادن میز به داخل (جای گذاری)

۳-۳- پایین آمدن از صندلی

کودکان در هنگام نشستن وضعیت‌های بدنی گوناگون را به خود می‌گیرند. برای ارزیابی تناسب کودک با میز و صندلی که از آن استفاده می‌کند لازم است که کودک دارای وضعیت بدنی نشان داده شده در شکل زیر باشد.

این امر مستلزم رعایت هفت معیار است:

الف- کف پاها بر روی زمین

ب- فضای  کافی بین پشت پاها و لبه جلویی نشیمنگاه وجود داشته باشد.

ج- هیچ گونه فشاری از طرف قسمت جلوی نشیمنگاه به سطح خلفی ران وارد نیاید.

د- فضایی کافی بین سطح بالایی ران و سطح زیرین میز برای حرکت آزادانه پاها وجود داشته باشد.

ر- آرنج‌ها هنگامی که باز و عمودی هستند تقریباً در ارتفاع سطح رویی میز قرار گیرند.

و- تکیه‌گاهی مستحکم در ناحیه کمری و زیر تیغه‌های شانه وجود داشته باشد.

ز- فضائی کافی بین تکیه گاه پشت و سطح نشیمنگاه برای حصول اطمینان از حرکت آزادانه کفل موجود باشد.

توصیه های ارگونومی:

– نشستن حالت کاملاً فعالی است که باید دقیقاً مکانیزمهای آن را شناخته و تاثیرات فیزیولوژیکی بدن را با آن بررسی کرد، تا مطلوبترین سطح ارتفاع نشیمنگاه بدست آید. یکی از عوامل مهم در طراحی صندلی رعایت میزان ارتفاع آن می‌باشد، زیرا اگر این اندازه نامناسب باشد عوارض عدیده‌ای را برای انسان در برخواهد داشت.

چنانچه در شکل بالا ملاحظه می‌گردد؛ اگر ارتفاع نشیمنگاه صندلی بلند باشد پاها آویزان گشته فشار زیادی روی رگهای خونی و اعصاب رانها وارد می‌کند.

برای رفع این عیب یا باید ارتفاع صندلی قابل تنظیم باشد و یا زیر پایی مناسب داشته باشد. از طرفی فشار ناشی از لبه جلوی صندلی نیز قابل بررسی است. اگر لبه های جلو صندلی سفت باشد به نسوج فشار می‌آورد و برخلاف استخوان ران جریان خون را پایین می‌آورد، که سبب خواب افتادگی پاها و یا درد شدید می‌شود

توصیه های ارگونومی

عملکرد ارگونومیکی رنگ

مقاله درمورد رشته روانشناسی

عملکرد ساختاری رنگ

تاثیرات محصول بر محیط

دانلود مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

دانلود مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

مقاله فوبی خاص

مقاله فوبی (هراس) خاص

مقاله درمورد رشته روانشناسی

حقایقی درباره فوبیا

دیدگاه رفتارگرایی

دیدگاه زیست شناختی

دانلود مقاله فوبی خاص

دانلود مقاله در مورد فوبی خاص

این فایل با فرمت word و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

مقدمه

تعریف فوبیا

بررسی منابع فارسی

همه‌گیری شناسی

سبب شناسی

           ۱- دیدگاه زیست شناختی

         ۲- دیدگاه روان‌پویایی

          ۳-دیدگاه رفتارگرایی

تشخیص

           ملاک‌های تشخیصی DSM-IV برای فوبی خاص

ویژگی‌های بالینی

درمان

         ۱- دیدگاه زیست شناسی

         ۲- دیدگاه روان‌پویایی

          ۳- دیدگاه رفتارگرایی

          ۴- سایر روش‌های درمانی

مقالات اینترنتی

          حقایقی درباره فوبیا

          فوبی‌ها (عجیب اما ساده )

منابع فارسی ـ منابع انگلیسی

مقدمه:

بشر در مسیر تکامل برای مقابله و تسلط برآن به ابزارهای قاطعی مجهز شده است که هر یک برای بقای او اهمیت بسیاری داشته‌اند. زمانی که این ویژگی‌ها را بررسی می کنیم، حیاتی  بودن بعضی از آنها عجیب به نظر می‌رسد زیرا که احساس ناشی از آنها چندان خوشایند نیست و با پیش فرض نه چندان صحیح ما که « هر چه خوشایندتر است اهمیت بیشتری در بقای ما دارد» جور در نمی‌آید.

« در سال ۱۸۷۲ داروین متوجه شد که انسان و حیوانات، هیچان را با حالتهای مختلف نشان می‌دهند، به عقیده او، این حالت پدیده‌ای عالگمیر می‌باشد و در تمام فرهنگ‌ها یکسان است.»   زمانی که فوبی را به عنوان یک ترس تعریف می نماییم به آن اهمیت بقایی می‌بخشیم اما معتقدیم این ویژگی به انحراف کشیده شده است. زیرا در ادامه تعریف می‌آوریم که این ترس، شدید، غیر منطقی و غیر طبیعی است و مانع از انجام فرآیندهای حیاتی دیگر در فرد می‌شود، که این برخلاف جهت بقا می‌باشد.

بنابراین شناخت و در نتیجه درمان فوبی که یکی از شایعترین اختلالات اضطرابی است، با  اهمیت جلوه می‌نماید.

در این پژوهش کوتاه کوشش شده که نگاهی هر چند اجمالی به اختلال فوبی و بویژه فوبی ـ خاص انداخته شود. بنابراین ابتدا از تعریف فوبی و مفاهیم وابسته آغاز شده تا خواننده برای ورود به بحث، آشنایی پایه‌ای کسب نماید. آنگاه به سراغ منابع فارسی که این اختلال را دقیق‌تر مورد بررسی قرار داده‌اند، می‌رویم.

 در پایان نیز سه مقاله اینترنتی به همراه ترجمه آن ارائه شده به امید انکه در جهت تشریح این اختلال و روش‌های درمانی آن گامی هر چند کوچک برداشته شده باشد.

تعریف فوبیا ( هراس)

هراس: ترس یا بیزاری غیر طبیعی و یا شدید از چیزی.

هراس: ترس غیر منطقی، غیر طبیعی و دائمی از یک شئ یا موقیعت خاص.

هراس: هر ترس یا دلهره غیر طبیعی دائمی: همچنین، واژه‌ای که حاکی از ترس یا انزجار غیر طبیعی است.

هراس ساده، هراس از اشیاء اما نه از موقعیت‌ها ( گذر هراسی ) یا ( نه ) از اعمال. (هراس، اجتماعی ) مانند ترس از سگ، گربه، موش، عنکبوت، خون و زخم، هراس از مکان بسته، هراس از بلندی، و مسافرت هوایی؛ هراس اجتماعی، هراس از اعمال، و نه از موقعیت‌ها ( گذر هراسی )یا (نه ) از اشیاء ( هراس ساده)، که در آن فرد از تحقیر و شرمندگی می‌ترسد. به عنوان مثال( ترس از سخنرانی در جمع یا خوردن یا استفاده ازتوالت عمومی.

هراس: یک اصطلاح یونانی برای ترس یا دلهره: بر اساس این ریشه‌شناسی، به هراسهای خاص بدرستی اسامی با ریشه یونانی داده شده است، به عنوان مثا، پیروفوبیا = ترس از آتش، نیکتوفوبیا = ترس از تاریکی، و غیره. در شیوه روانپزشکی استاندارد، یک واکنش پیش از آنکه بدرستی بعنوان یک هراس( فوبی ) طبقه‌بندی گردد نیازمند فاکتورهای متعددی است. بویژه اینکه، ترس می‌بایست دائمی و شدید باشد، یک نیاز اجباری به گریز یا اجتناب از موقعیت یا شی، هراس‌زا وجود داشته باشد و ترس می‌بایست غیر منطقی باشد و بر پایه قضاوت درستی استوار نباشد.

.Pholia ( Fo be -a )

فوبی، هراس، فوبی عبارتست از ترس شدید و رجعت کننده‌ای که دلیل منطقی برای آن نمی‌توان پیدا کرد. فوبوس (Phobos ) نخستین بار در لغت طبی دو هزار سال قبل در رم در تعریف ترس از آب  (Hydrophobia ) که از علائم هاری قلمداد شده است به کار رفت. هر چند این واژه تا قرن نوزدهم وارد روانپزشکی نشد، معهذا ترس فوبیک و رفتار فوبیک در مقالات طبی پیش از آن بسیار دیده می‌شود. بقراط به دو بیمار فوبیک اشاره کرده است که یکی با شندیدن صدای نی دچار « وحشت » می شد و دومی از نزدیک شدن به کم عمق‌ترین چاله‌ها دچار هراس می‌گردید. لغت فوبی در قرن نوزده عمومیتی یافت و نخستین بار در سال ۱۸۴۸ در یک فرهنگ  پزشکی « Syphilophobia »   به معنی « ترس شدید از سفلیس » که منجر به حصول علائم خیالی بیماری می‌گردد، ظاهر شد.

 از اواخر قرن نوزدهم تضاد مداومی در ارتباط  فوبی‌ها با سایر امراض روانی در مقالات طبی به چشم می‌خورد. ژانه و کرپلین گاهی از فوبی‌ها و وسواس طوری صحبت می‌کنند که گویی آنها مترادف هم هستند. فوبی‌ها با ترس‌های معمولی از نظر شدت، طول مدت، غیر طبیعی بودن و ایجاد ناتوانی به خاطر امتناع از موقعیت‌های ایجاد کننده فوبی مشخص هستند. فوبی‌ها ممکن است منفرد یا متعدد باشند. ترس از حیوانات احتمالاً شایع‌ترین نوع فوبی منفرد، یا اقلاً شایع‌ترین نوعی است که مورد مطالعه قرار گرفته است.

 . Phelia, simpleفوبی ساده. در طبقه‌بندی DSM-III-R فوبی ساده طبقه ته مانده‌ای است که سایر انواع فوبی را، که شامل گذرهراسی و فوبی اجتماعی نمی‌گردند، برمی‌گیرد. نمونه کلاسیک فوبی ساده ترس شدید و غیر منطقی از عنکوب است. زنها بیشتر از مردها مبتلا به فوبی ساده هستند، هراس از موش نمونه مشهور از این فوبی در زن‌هاست. اشیاء وموقیعت‌های زیر به ترتیب نزولی شایع‌ترین انواع فوبی ساده را به وجود می‌آورند: حیوانات، طوفان، بلندی، بیماری، زخمی‌شدن، و مرگ:

 حال می بایست بعضی مفاهیم مرتبط با فوبی ( هراس ) را نیز تعریف نماییم :

 Fear  یا ترس، از کلمه انگلیسی قدیمی Faer به معنی خطر ناگهانی مشتق شده است. این ترس، قابل توجیه و خطر ایجاد کننده آن، ذاتی، واقعی و معلوم است.

 ترس متناسب با خطر است، و گاهی اگر ضرورت فرار از آسیب وجود داشته باشند. مفید هم هست.

 Anxiety  اضطراب، از کلمه Anxiua ، به معنی احساس فشردگی در قفسه سینه ریشه می‌گیرد. اضطراب به ترس بدون منشاء مشخص اطلاق می شود؛ یعنی شخص نمی‌داند چرا می‌ترسد، و یا ترس او نسبت به خطر، نامتناسب به نظر می‌رسد. بیمار، غالباً با احساس تنگی که در قفسه سینه می‌کند، اظهار می‌دارد: « فقط احساس می‌کند مضطربند.»

 Panic ] وحشت زدگی که در این کتاب هراس ترجمه شده است. [

به اوج حالت ترس اطلاق می‌شود. این اصطلاح از کلمه Pan، الهه روستایی یونان باستان مشتق می‌گردد. « پان » گاهی یک الهه قهرمان است که از گوسفندان و شبانها مراقبت می کند و عاشق موسیقی است. اما گاهی هم موجب زهره ترک شدن مردم می‌گردد. خلاصه، « پان » نعمت مرکبی است؛ همانند وحشت زدگی در یک آتش سوزی، ممکن است شما را به سوی در خروجی و یا اشتباهاً به سوی در عوضی براند.

 جمله وحشت‌زدگی دوره مجزایی است که در آن شروع ناگهانی نگرانی شدید، ترس، یا وحشت اغلب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع وجود دارد، در ضمن این حملات علائمی نظیر تنگی نفس، تپش قلب، احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه، خنگی و ترس از دیوانه شدن.  از دست دادن کنترل، ظاهر می‌شود:

ملاک‌های تشخیصی DSM-IV برای فوبی خاص

مقاله درمورد رشته روانشناسی

حقایقی درباره فوبیا

دیدگاه رفتارگرایی

دیدگاه زیست شناختی

دانلود مقاله فوبی خاص

دانلود مقاله در مورد فوبی خاص

مقاله ناکامی در بدست آوردن امنیت

مقاله ناکامی در بدست آوردن امنیت

دانلود مقاله در مورد بدست آوردن امنیت

این فایل با فرمت word و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

سندرم انطباق عمومی ۳

واکنش‌های فیزیولوژیک به استرس ۵

واکنش‌های روانی یا سایکولوژیک به استرس ۶

امنیت ۹

واکنش‌های فرد در برابر تغییرات محیطی ۱۱

ناکامی ۱۲

حرکت به سوی امنیت ۱۳

رفتارهای فرد برای بدست آوردن احساس امنیت مجدد ۱۴

پیشنهادهای راهبردی برای فرد درگیر با ناکامی و فاقد احساس امنیت ۱۶

زمینه‌های کاربرد ۱۶

کتابنامه فارسی ۱۸

کتابنانه انگلیسی ۲۰

سندرم انطباق عمومی

هورمونهای قشر غدد فوق کلیه ( Adreal Gland  ) مسئول این واکنش فیزیولوژیک هستند. سلیه، حیوانات متعدد را در آزمایشگاه در شرایط فشار روانی قرار داد. او دریافت که وقتی آسیبهای محیطی یا بدنی این حیوانات را تهدید می‌کند، عملکرد غدد مترشحه درونی افزایش می‌یابد. بدین معنی که رنگ غده فوق کلیه از زرد به قهوه‌ای تغییر می‌کند، حجیم می‌شود، شروع به رهاسازی مواد ذخیره‌ای خود یعنی ( استروئیدها‌ ) می‌نماید، وقتی که وضعیت استرس‌زا از میان می‌رود، ظاهراً غده آدرنال به حالت عادی بازگشته و عملکردهای عادی خود را آغاز می‌کند. اما این حالت موقتی است، زیرا چند هفته پس از آنکه حیوان بار دیگر در معرض استرس شدید و طولانی مدت قرار می‌گیرد، غده آدرنال مجدداً بزرگ شده، ذخیره استروئید خود را از دست می‌دهد و سرانجام حیوان به دلیل این تخلیه می‌میرد ( آزاد، ۱۳۷۹، به نقل از سادوک، حسن رفیعی و همکاران ۱۳۸۲ و میلانی فر ۱۳۸۲ و ساراسون و ساراسون، به نقل از بهمن نجاریان و همکاران، ۱۳۸۲؛ کارلسون، به نقل از مهرداد پژهان، ۱۳۸۰؛ سادوک و سادوک، ۲۰۰۳؛ سلیه و تاک وبر، ۱۹۷۷ ).

سلیه استرس را واکنش غیر اختصاصی بدن به هر گونه خواسته و نیازی می‌دانست که به وسیله شرایط لذت بخش یا ناخوشایند ایجاد شده است.

سلیه معتقد بود که طبق تعریف مذکور، ضرورتی ندارد که استرس همیشه ناخوشایند باشد، او استرس ناخوشایند را استرس ( رنج و عذاب Distress ) نامید. پذیرش هر دو نوع استرس مستلزم تطابق است. ( سادوک و سادوک، به نقل از حسن رفیعی و همکاران، ۱۳۸۲؛ سادوک و سادوک، ۲۰۰۳).

استرس بنا به تعریف فوق، شامل هر چیز می‌شود ( اعم از واقعی، نمادین یا تصوری) که بقای فرد را با خطر و تهدید مواجه می‌کند. واکنش بدن به استرس به معنای یاد شده ـ شامل به راه انداختن مجموعه‌ای از پاسخ‌ها است که تلاش می‌کنند تا اثر عامل استرس‌زا را کاهش داده و تعادل بدن را به حالت اولیه باز گردانند.

درباره پاسخ فیزیولوژیک به استرس حاد اطلاعات زیادی به دست آمده است. ولی آنچه که درباره پاسخ به استرس مزمن می‌دانیم بسیار کم است.

 بسیاری از عوامل استرس‌زا در طول یک مدت زمان طولانی رخ می‌دهند و یا عواقب دیر پا و دراز مدتی دارند ( سادوک و سادوک، به نقل از حسن رفیعی و همکاران،۱۳۸۲؛ و سادوک و سادوک، ۲۰۰۳ ).

تأثیر عوامل استرس‌زا بستگی به ظرفیت جسمی هر فرد، برداشت‌ها و واکنش پذیری وی دارد ( کارلسون، به نقل ازمهرداد پژهان، ۱۳۸۰ ).

واکنش‌های فیزیولوژیک به استرس

واکنش‌های فیزیولوژیک به استرس طبق نظر سلیه دارای سه مرحله هستند:

۱- مرحله اعلام خطر ( Alarm reaction  ) و هشیاری بدن که خود شامل دو مرحله است:

الف) مرحله شوک ( Shock  ): که شامل مجموعه علایمی است که از تغییرات تعادل بدن به علت بی‌کفایتی گردش خون در اثر کولامپوس عروق محیطی ناشی می‌شود و همیشه با سه علامت اصلی نقصان ( Hypo  ) توأم است. نقصان در فشار خون شریانی ( Hypotension  )، نقصان درجه حرارت بدن ( Hypothermic ) و نقصان حس

) Hypoesthesis).

ب) مرحله ضد شوک: که مرحله فعال یا ترمیم هومئوستازی است.

(در مقابل مرحله قبل که مرحله غیر فعال یا مرحله اعتدال هومئوستازی بود )

۲- مرحله مقاومت یا سازش و تسلط ( Stage of  Resistance ).

۳- مرحله خستگی و از بین رفتن تعادل و فروپاشی ( Stage of exhaustion  ).

(میلانی فر، ۱۳۸۲؛ و سادو ک و سادوک، ۲۰۰۳ ).

اثر عوامل روانی به خصوص استرس بر سیستم ایمنی باعث شده است تا مبحث تازه‌ای به نام ایمنی شناسی عصبی ـ روانی ( Psychoneuroimmunology ) به وجود آید که نشاندهنده ارتباط بیولوژیک بین سیستم عصبی و سیستم ایمنی است ( گلاسر و همکاران، ۱۹۸۷؛ و فاین بام و همکاران، ۱۹۷۹؛ از منت ولستر، ۲۰۰۱؛ و هامل و همکاران، ۲۰۰۱ ).

واکنش‌های روانی یا سایکولوژیک به استرس

کایلان برای واکنش‌های روانی ۴ مرحله شرح می‌دهد. ( میلانی فر، ۱۳۸۲؛ و سادوک و سادوک، ۲۰۰۳؛ سادوک و سادوک، به نقل از رفیعی،۱۳۸۲).

۱- پیدایش هیجان که باعث تحریک سیستم خودکار برای حل مشکلات می‌شود

( مرحله هشیاری ).

۲- هیجان شدت می‌یابد و یک حالت بی‌قراری، اضطراب، بلاتکلیفی و … با بی‌تفاوتی نسبی یا کامل بوجود می‌آید ( دو مرحله فوق با مرحله واکنش فیزیولوژیک مطابقت دارد).

۳-هیجان به طور واضح در سیستم‌های مختلف بدن بروز می‌کند که باعث مبارزه و تحمل فرد می‌شود ( مرحله مقاومت).

۴-در صورتی که فرد در مبارزه شکست بخورد باعث بروز اختلالات و از هم پاشیدگی شخصیت و علایمی مانند اضطراب شدید، افسردگی، بلاتکلیفی، واپس روی سنی و … می‌شود ( مرحله از بین رفتن تعادل و فروپاشی).

چنانچه ملاحظه می‌شود همزمان با واکنش‌های روانی، مبارزات و واکنش فیزیولوژیک و تعادل حیاتی شروع شده و ادامه پیدا می‌کنند و از همین جا به علل بیماری‌های روان تنی پی‌برده می‌شود. ( سادوک و سادوک، ۲۰۰۳؛ و هامل و همکاران، ۲۰۰۱؛ ازمنت و لستر، ۲۰۰۱ ).

عوامل استرس‌زا می‌توانند مثبت یا منفی باشند هم چنین این عوامل امکان دارد که فیزیکی یا روانی و یا تلفیقی از هر دو حالت باشند. اینکه عامل ایجاد استرس مثبت است یا منفی و اینکه خود استرس مثبت است یا منفی بسته به مبنای ادراکی و ساختار ذهنی ادراک هر فرد می‌باشد و نمی‌توان رویداد خاصی را برای همه افراد مثبت یا منفی تلقی نمود، چه هر فرد مجموعه خاص و منحصر به فردی از تجارب زندگی و هم چنین ذخیره ژنتیکی و وراثتی دارد که طرحواره‌های ذهنی ویژه و یگانه‌ای برای وی رقم می‌زنند.

برای اینکه ارگانیسم موجود زنده بتواند تعادل حیاتی ( هومئوستازی) خویش را حفظ کند. نیازمند سازگاری با عامل استرس‌زا و شرایط جدید است.

( چه عوامل استرس‌زای مثبت و چه عوامل استرس‌زای منفی) ( سادوک و سادوک، به نقل از حسن رفیعی و همکاران، ۱۳۸۲؛ و میلانی فر، ۱۳۸۲ ).

فرد برای اینکه قادر باشد تعادل حیاتی ( هومئوستازی ) خود را حفظ کند و فرآیند تعادل حیاتی را به صورتی ثابت و پایدار نگاه دارد می‌بایست سایق‌های ( rive D ) فیزیولوژیک خود را ارضاء نماید.

ارگانیسم برای این ارضاء نیازمند حدی پایه‌ای از « احساس امنیت » است. زیرا اساساً عدم امنیت منجر به ایجاد استرس منفی ( دیسترس ) می‌گردد ( به خاطر اداراک عدم کنترل ) و واکنش‌های اضطرابی را برمی‌انگیزد.

که این واکنش‌ها همان پاسخ فیزیولوژیک به استرس است که به دنبال آن منابع انرژی در راستای ایجاد احساس امنیت منحرف می‌شوند. ( اتکینسون و همکاران، به نقل از محمد تقی براهنی و همکاران، ۱۳۷۹؛ کارلسون، به نقل از مهرداد پژهان، ۱۳۸۰ ). این انحراف موجب می‌شود که در سطح فیزیولوژیک با کاهش انرژی مواجه شویم ( واکنش‌های انطباقی و در نتیجه آن « سندرم انطباق عمومی » ) (میلانی فر، ۱۳۸۲؛ و آزاد، ۱۳۷۹؛ و ساراسون و ساراسون، به نقل از بهمن نجاریان و همکاران، ۱۳۸۲).

مقاله درمورد رشته روانشناسی

راهبردی برای فرد درگیر با ناکامی

واکنش‌های فرد در برابر تغییرات محیطی

واکنش‌های فیزیولوژیک به استرس

دانلود مقاله ناکامی در بدست آوردن امنیت

دانلود مقاله در مورد بدست آوردن امنیت

بهداشت و سلامت فردی و نقش آن بر جوامع

مقاله بهداشت و سلامت فردی و نقش آن بر جوامع

این فایل با فرمت word و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

مبانی نظری و تجربی پژوهش   ۴

۱- سلامت   ۴

۲-  بیماری   ۵

۳ـ مروری بر ادبیات تحقیق   ۹

الف ـ نگاهی بر ادبیات مربوط به سلامت   ۹

تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)   ۱۶

ب ـ سلامت و اعتیاد   ۲۰

سلامت و اعتیاد

مقاله درمورد رشته روانشناسی و علوم تربیتی

ادبیات مربوط به سلامت

تعریف سازمان بهداشت جهانی

دانلود مقاله بهداشت و سلامت فردی

چکیده

مقاله حاضر درباره بهداشت و سلامت فردی و نگاهی بر ادبیات مربوط به سلامت و به تعریف سازمان بهداشت جهانی  و تعریف بیماری پرداخته است.

به‌طور کلی تعریف سازمان بهداشت جهانی به نوعی در بردارنده مفهوم کیفیت زندگی و رفاه، از ابعاد مختلف در ارتباط با وضع سلامت است. اگر چه تلاش‌های زیادی در خصوص عملیاتی نمودن مفهوم سلامت صورت پذیرفته، اما این مفهوم تاکنون به صورت جامع تعریف عملیاتی نشده است، زیرا متغیرهای آن از روی مجموعه‌ای از تحقیقات محدود فاقد دقت بیرون کشیده شده است و به همین دلیل در خصوص شاخص‌های آن اجماع چندانی وجود ندارد. برای مثال، منابع زیر که در طول یک دوره حدوداً ۱۲ ساله تدوین شده‌اند همین عدم اجماع را یادآور می‌شوند.

واژه های کلیدی: سلامت، بیماری، سازمان بهداشت جهانی،

مبانی نظری و تجربی پژوهش

۱- سلامت

از آنجا که سلامت مهم ترین و مناقشه برانگیزترین مفهوم این تحقیق است، بررسی اجمالی فضای مفهومی موجود در مورد آن اهمیت زیادی دارد، به طور کلی تعاریف متعددی از مفهوم سلامت نزد محققان و اندیشمندان رشته‌های پزشکی، بهداشت و جامعه شناسی وجود دارد. این مسئله نشان می‌دهد هیچ شیوه ساده و آسانی برای ارائه تعریف از مفهوم سلامت وجود نداشته و دستیابی به تعریفی که مورد قبول همگان باشد، براحتی میسر نیست.

سلامت بی‌تردید مهم‌ترین جنبه از مسائل حیات انسان به شمار می‌رود که از دوران قدیم ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است. کسانی نظیر افلاطون که سلامت را به عنوان «هماهنگی میان عملکردهای بدن» و افرادی نظیر جالینوسی که در مقابل سلامت، بیماری را به عنوان «برهم خوردن تعادل» فرض کرده‌اند جزء متقدمینی هستند که به تعریف این مفهوم پرداخته‌اند. همچنین در طول ۳۰ سال گذشته تعداد زیادی از تحقیقات مربوط به سلامت تعاریف متعددی از آن ارائه کرده‌اند. به عنوان نمونه در منابعی نظیر مرکز ملی سلامتی آمریکا، ۱۹۶۴؛ بیلوک، ۱۹۷۱؛ برسلو، ۱۹۷۲؛ الینسون، ۱۹۷۴؛ بالینسکی و برگر،۱۹۷۵؛ کاپلان، ۱۹۷۶؛ ساکت، ۱۹۷۷؛ سازمان بهداشت جهانی، ۱۹۷۹؛ ویر، ۱۹۸۱؛ هیدی و دیگران ، ۱۹۸۵ و … تعاریف گوناگونی از مفهوم سلامت به چشم از می‌خورد (Blaxter,1998:2) که سعی خواهد شد تعاریفی که نزدیکی بیشتری با اهداف تحقیق حاضر دارند مورد اشاره قرار گیرند.

به‌طور کلی در تعاریف پزشکی، سلامت معادل عدم وجود بیماری فرض می‌شود.  بنابراین در حوزه دانش پزشکی به جای ارائه تعریف از سلامت عموماً به ارائه تعریف بیماری بسنده می‌شود. یکی از این تعاریف که مبتنی بر پزشکی جدید است بیماری را به عنوان «انحراف متغیرهای بیولوژیک قابل اندازه‌گیری از حد عادی یا وجود اشکال آسیب شناختی طبقه‌بندی و تعریف شده تلقی می‌نماید» (Ibid:3).

دانش دیگری که به ارائه  تعریف از سلامت پرداخته است، جامعه شناسی پزشکی است. تعاریف جامعه شناختی از سلامت ضمن مدنظر قرار دادن عوامل بیولوژیک، بر عوامل اجتماعی، فرهنگی و روانی نیز تأکید دارند. به عنوان مثال منوچهر محسنی معتقد است سلامت از صفات بسیار متنوعی شکل می‌گیرد که عبارتند از : آمادگی برای کار، تغذیه خوب، احساس شادابی و فقدان هرگونه غم و رنج (محسنی، ۴۵:۱۳۷۶).

همچنین سازمان بهداشت جهانی تحت تاثیر تعاریف جامعه شناختی سلامت را «حالت رفاه و آسایش کامل روانی، جسمی و اجتماعی می‌داند و نه فقط فقدان بیماری و نقص عضو»(همان: ۴۵). بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت را می‌بایست با توجه به عواملی نظیر سن، جنس، جامعه و منطقه زیست و در قالب حدود هنجاری مورد بررسی قرار داد.

۲-  بیماری

برای تکمیل بحث تعاریف سلامت، ضرورت دارد به مفهوم مقابل آن یعنی بیماری نیز پرداخته شود تعریف بیماری نیز همانند سلامت به سادگی امکان پذیر نیست و برحسب نوع جامعه، مراحل توسعه و مسائل فرهنگی، تعاریف متفاوتی از آن ارائه شده است.

بیماری را در غالب موارد «انحراف از حالت سلامت» تعریف کرده‌اند. به اعتقاد اغلب مردم بیماری حالتی است که تحت تاثیر آن سلامتی انسان به مخاطره می افتد از نظر محیط شناسان بیماری پدیده ای است ناشی از ناتوانی ارگانیسم در ارائه پاسخ همساز به محیط (محسنی، ۵۶:۱۳۷۶)، در حالی‌کمه در انگاره سنتی پزشکی بیماری ضایعه‌ای است در درون بدن انسان که دو نوع شاخص پدید می‌آورد. اول حالتهایی احساسی که بیمار به آن دچار می‌شود و به او هشدار می‌دهد که وضع روبراه نیست که به آنها نشانه ها (symptoms) گفته می‌شود و دوم نشان‌گرهایی که بیان کننده وجود ضایعه آسیب‌شناسانه نهفته‌ای هستند که توسط پزشک تشخیص داده می‌شوند و به آنها علائم (signs) اطلاق می‌شود (آمسترانگ، ۱۳۷۲: ۲۷) .

به طور کلی انواع تعاریف موجود درباره بیماری را می‌توان به شرح زیر طبقه‌بندی کرد:

۱ـ تغییر در ساختمان عضو و خارج شدن آن از حالت طبیعی.

۲ـ تغییر در وظایف طبیعی جسم و روان.

۳ـ پیدایش حالت‌هائی که موجب رنج افراد گردد.

۴ـ عدم تعادل روانی و اجتماعی (محسنی ، ۱۳۷۶:۵۷).

ج ـ اعتیاد

اعتیاد (Addiction) واژه‌ای است قدیمی که امروزه به دلیل کاستی‌های آن از اصطلاح «وابستگی به مواد» استفاده می‌شود و وابستگی سندروم بالینی با تظاهرات رفتاری، شناختی و فیزیلوژیک است که باعث می‌شود فرد مصرف مواد را به رفتارهای دیگر ترجیح دهد. که برای تشخیص این وابستگی، حداقل وجود ۳ نشانه اول از ۵ مورد زیر لازم است:

۱ـ افزایش تدریجی مقدار ماده مصرفی لازم برای دستیابی به علائم مصرف آن

۲ـ پیدایش علائم ترک در صورت عدم مصرف یا کاهش مقدار مصرف

۳ـ تمایل دایم و تلاش‌های ناموفق برای کاهش یا قطع مصرف ماده

۴ـ مختل شدن فعالیت‌های اجتماعی، شغلی و …

۵ـ تداوم مصرف ماده علی‌رغم آگاهی از عوارض آن.

از طرف دیگر برای تشخیص تخت تاثیر مواد بودن در ادبیات موجود ۲ معیار عمده وجود دارد که عبارتند از :

۱ـ بروز علایم قابل برگشت و اختصاصی مصرف ماده.

۲ـ بروز رفتارهای نامتناسبت یا تغییرات روانی به دلیل تأثیر ماده بر دستگاه عصبی مرکزی

و ـ ترک مواد

ترک حالتی از محرومیت (withdrawal) مصرف مواد است که در اثر آن نشانه‌های زیر بوجود می‌آیند.

۱ـ بروز سندروم خاص، بر اثر قطع یا گاهش مصرف ماده‌ای خاص

۲ـ بروز علائم کاملا ناراحت کننده و اختلال در کارکد اجتماعی و شغلی بر اثر سندروم فوق.

۵ـ درمان

به مجموعه روش‌هائی کحه گفته می‌شود که با هدف دست یابی به شیوه زندگی بددون مواد، کمک به افزایش عملکرد در جبنه‌های محتلف زندگی و پیشگیری از تکرار مصرف (عود) انجام می‌شوند.. درمان اعتیاد معمولاً با محرومیت (قطع یا کاهش مصرف مواد)، استفاده از دارو و روش‌هعای اجتماعی نظیر سخنرانی های آموزنهده، جلسات مشاوره گروهی، ایجاد ارتباط با دوستان غیرمعتاد و کمک گرفتن از خانوغده همراه است از اهداف فرعی شیوه‌های درمانی می‌توان به افزایش انگیزه برای ترک و کمک برای باقی ماندن در ترک نیز اشاره نمود

وـ عود

عود به چند حالت مختلف از برگشت به سوء مصرف مواد گفته می‌شود که عبارتند از:

۱ـ بازگشت ناگهانی به مصرف  موادی که قبلاً مصرف  می‌شده اس.

 ۲ـ فرآیندی که سرانجام به مصرف مجدد مواد منجر خواهد شد.

۳ـ افزایش مصرف مواد، نسبت به مقداری که قبلاً مصرف می‌شده است.

معمولاً برگشت به سوإ مصرف مواد تحت تأثیر عواملی نظیر افراد (دوستان و آشنایان معتاد) ، اماکن و اشیاء تحریک حواس پنج‌گانه، تجدید خاطرات، افکار و عواطف، اختلالات روانی و سایر بیماری‌ها و روبروشدن با موقعیت‌های ناگوار صورت می‌پذیرد.

زـ پیشگیری

پیشگیری (prevention) به کارگیری اقداماتی است که منجر به کاهش ابتلای افراد به اعتیاد می‌شود. در واقع پیشگیری موجب کاهش عواملی می‌شود که افراد را در معرض خطر قرار می‌دهند و افزایش عواملی که افراد را از مصرف مواد حفظ می‌کند. مهم‌ترین شیوه‌های پیشگیری عبارتند از:

۱ـ آگاه کردن افراد از خطرات و مضرات مواد مخدر

۲ـ  تقویت فعالیت‌های جایگزینی

۳ـ افزایش مهارت‌های زندگی بویژه مهارت‌های حل مشکل

۴ـ ارتقای فرهنگی

۳ـ مروری بر ادبیات تحقیق

الف ـ نگاهی بر ادبیات مربوط به سلامت

رابطه میان شرایط حیاتی و از آن جمله شرایط اجتماعی و وضع سلامتی و بیماری انسان از دیرباز مورد علاقه بشر بوده است. همین تشخیص ارتباط بین مجموعه عوامل اجتماعی با سطح بهداشت و سلامتی، در نهایت منجر به تشکیل شاخه خاصی در جامعه شناسی به نام جامعه‌شناسی پزشکی شده است.

روند کلی تحول اجتماعی ـ معیشتی در آغاز قرون جدید، دورانی را به وجود آورد که در آن، مسائل متفاوتی در جریان صنعتی شدن کشورها طرح گردید؛ واحدهای تولیدی کارخانه‌ای ، جای کارگاه‌های تک نفری یا کارگاه‌هایی با جمع بسیار محدود را گرفت و بهداشت جمعی کارگران که شرط لازم تداوم تولید کارخانه‌ای است، توجه دست‌اندکاران اجتماعی را به مراتب بیش از پیش به سلامتی و بیماری اکثریت جامعه جلب کرد. در این دوره سرمایه‌داران نوپا عموماً این فهم را یافته بودند که واحد تولیدی برای بازدهی قابل اطمینان تولیدی و اقتصادی الزاماً باید حداق‌های بهداشتی را تأمین کنند تا کارگران و کارمندان بتوانند ارائه‌دهنده خدمات قابل انتظار در عرصه تولید باشند. از تبعات این رویکرد افزایش توجه به مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر بهداشت، سلامتی، بیماری، و رشد بررسی‌ها در زمینه ارتباط میان آن‌ها (رشد مطالعات اجتماعی در باب مسائل پزشکی) بود.

یکی از شخصیت‌های برجسته در این گونه مطالعات در قرن بیستم، آلفرد گروتیان آلمانی است که در کتاب معروف خود به این نتیجه رسید که بسیاری از امراض مهم اجتماعی مشخصاً مزمن هستند و بسیاری از آن‌ها قابل پیشگیری و یا حداقل کنترل پذیرند.

در دهه‌های اول قرن بیستم، تحقیقات اجتماعی در پزشکی به آن درجه از گستردگی و عمق رسیده بود که بتواند مرزهای ملی کشورهای خاستگاه و بویژه آلمان را پشت سر بگذارد. نقش گروتیان در این گسترش بسیار اساسی است. در هرحال این گونه مطالعات در کشورهای مختلف اروپای غربی و شرقی و شوروی (سابق) مطرح شد و رشد کرد.

 اما در کشورهای انگلوساکسون ابراز علاقه به پزشکی اجتماعی و مطالعات مربوط به آن، پدیده نسبتاً جدیدی است. ملاحظات و پارامترهای اجتماعی در این کشورها بیشتر تحت پوشش جامعه شناسی پزشکی طرح شده و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در نتیجه شاید تا حدودی قریب به واقعیت باشد که اروپا را مهد طب اجتماعی، و به طور کلی کشورهای انگلوساکسون ـ رامهد جامعه‌شناسی  پزشکی بدانیم. اما فرق اساسی بین پزشکی اجتماعی و جامعه‌شناسی پزشکی به طور خلاصه در آن است که اولی بیشتر جهت‌گیری پزشکی و دومی بیشتر جهت‌گیری جامعه شناختی دارد و به موضوعاتی نظیر تحلیل ساخت اجتماعی، نهادها و الگوها توجه می‌کند.

به هر صورت رشد طبیعی جامعه‌شناسی پزشکی در جهان غرب به علت دو عامل اساسی بوده است: یکی پی بردن به این واقعیت که بسیاری از مسائل موجود در نظام ارائه خدمات بهداشتی جدید اساساً اجتماعی‌اند و دیگری افزایش علاقه خود پزشکی به جبنه‌ها و عوامل اجتماعی بیماری‌های مختلف از قبیل بیماری های روانی، بیماری‌های مزمن و … (آمسترانگ، ۱۳۷۲، ص ۲۵ـ۱۵)

پس از رشد و گسترش مطلاعات مربوط به جامعه‌شناسی پزشکی و پزشی اجتماعی، مطالعات مربوط به وضعیت سلامت و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن به‌طور انبوه در حوزه‌های جغرافیایی گوناگون پیگیری شد.

در واقع اگر زمان تولد جامعه‌شناسی پزشکی را نیمه اول قرن بیستم بدانیم، شکل‌گیری مطالعات مربوط به سلامت عمدتاً در نیمه دوم این قرن بوده است. این موضوع به ویژه در بیست سال اخیر سیر صعودی قابل ملاحظه‌ای را از نظر کمی و کیفی نشان می‌دهد.

محققان بسیاری در طول این سال‌ها کوشیده‌اند تا پس از ارائه یک تعریف عملیاتی ترکیبی از مفهوم سلامت، تأثیر شرایط، واقعیت‌ها و ساختارهای اجتماعی را بر آن بسنجد. به‌طور کلی مطالعات انجام گرفته در این زمینه را در دو طبقه می‌توان جای داد؛ نخست تحقیقاتی که به تأثیر شرایط اجتماعی گوناگون پرداخته‌اند و دوم پژوهش‌هایی که در پی بنیان نهادن چهارچوب‌های نظری و روش‌شناسی جهت سنجش وضع سلامتی جمعیت‌های و گروه‌های مختلف اجتماعی و بیان تفاوت‌های موجود در سطح سلامتی بر حسب متغیرهای اجتماعی گوناگون بوده‌اند؛ همچنین بخشی از مطالعات مربوط به سلامتی نیز در حوزه روان‌شناسی اجتماعی شکل گرفته‌اند.

نمونه‌های مورد مطالعه در طبقه نخست از تحقیقات، عمدتاً بیمارانی بوده‌اند که نوع بیماری آن‌ها (به عنوان نقطه مقابل سلامتی) در ارتباط با متغیرهای نظیر انتخاب اجتماعی (ژاک والن و میخائیل و پلانک) به‌عنوان تبیین‌کننده‌های تفاوت در سلامتی ـ از یک سو ـ و نیز استرس و اتفاقات زندگی (هانس سلی)، انواع شخصیت، توان مقابله با مشکلات (آرون آنتونوفسکی) سلامتی، از سوی دیگر ـ مورد بررسی قرار گرفته‌اند (هرتسلیک، ۱۳۷۶، ص ۷۳ـ ۷۷).

در جامعه‌شناسی پزشکی تأثیرات عوامل اجتماعی بر تندرستی و بیماری در دو مقوله تأثیرات مستقیم و تأثیرات غیرمستقیم مورد بحث قرار می‌گیرد. شواهد موجود از تأثیر غیرمستقیم عوامل اجتماعی در فراهم آوردن تماس فرد با خطرهای جهان فیزیکی ـ زیست‌شناختی حکایت دارد که این تأثیرها، به صورت کلی یا جزیی قابل بررسی است.

در خصوص تأثیر کلی عوامل اجتماعی ، دوبوس (۱۹۸۰) این نکته جالب توجه را که بیماری محصول سوء سازگاری با محیط است مورد بحث قرار داده است. او اعتقاد دارد جوامعی که به تعادل با محیط خود رسیده‌اند. به‌طور کلی از بیماری مبرا هستند و بیماری هنگامی پدید می‌آید که این تعادل به هم بخورد.

دانلود تحقیق در مورد بهداشت و سلامت فردی